KOMPOZYCJA UTWORU - NIE BOSKA KOMEDIA - ZYGMUNT KRASIŃSKI

„Nie-boska komedia” składa się z czterech części, z czego dwie pierwsze tworzą budowę klamrową, czyli tzw. dramat rodzinny, zaś dwie kolejne – tzw. dramat światowy (lub też społeczny – walka ludzkości na wzór wielkiej, a przede wszystkim niezwykle krwawej rewolucji francuskiej). Każda z czterech części rozpoczyna się od pewnego epickiego wstępu (pisanego prozą), którego celem jest w pewnym stopniu wprowadzić czytelnika w omawiany w dalszej kolejności problem. Dramat rodzinny jest jednocześnie poprzednikiem dramatu społecznego, ponieważ wyjaśnia, w jaki sposób człowiek, który przyczynił się do cierpienia najbliższych mu w życiu osób, musi zostać zmotywowany, aby swoją „wyjątkowość” i ponadprzeciętność przelać na jakiś cel wyższego rzędu, a także po to, by chociaż częściowo odkupić swoje winy. Kompozycja „Nie-boskiej komedii” jest kompozycją otwartą (typowy zabieg dla dramatów romantycznych), ponieważ fakt, iż ginie Henryk, ginie także Pankracy, nie przesądza o wiadomym losie reszty bohaterów utworu – pojawiający się bowiem na końcu Chrystus musi się przecież „rozprawić” także z innymi ludźmi, a w jaki sposób się to odbywa – to już w dziele Krasińskiego zostaje niedopowiedziane.

Opracowanie: Marta Akuszewska
Bibliografia: Zygmunt Krasiński "Nie Boska Komedia", oprc. J. Kleiner, wyd. 7, Wrocław 1962)